martes, 24 de julio de 2018

Seré, As Somozas

Mañana están de patrón en Santiago Seré (As Somozas).

Con seguridad Seré es un topónimo de origen germano proveniente del nombre propio del antiguo posesor de la villa. Así, encontramos algunos eslabones perdidos en la documentación gallega:
  1. "hae sunt generationes de dono Seereo, alias Segeredo, ille qui fundavit Monasterium de Cinis. dominus Seereus genuit Acenda Seereiz..." (año 1136, documentos de Monfero)
  2. "duas leyras quas habeo in Segeree"  "in ipso monte de Segeree" (año 1273, Oseira)
Del caso genitivo, "villa Segeredi" (villa de Segeredo) > Seré, con lenición y desaparición de las oclusivas sonoras intervocálicas -g- y -d-, propia del sustrato celta. El final vocálico en -é alterna con el más frecuente -ei.

Por su parte, el patronímico o apellido Seriz o Serez, como se puede ver en el documento de Monfero, está ligado a Segeredo, no a Sigerico. Por lo tanto, topónimos españoles como Castrojeriz y Jerez, a pesar del Sigerico propuesto por Galmés de Fuentes (Los topónimos: sus blasones y trofeos, 2000, pg. 63), se explican mejor fonéticamente como patronímicos formados a partir del antropónimo germano Segeredo. Lo mismo puede decirse de los topónimos gallegos Xeré (Palas de Rei y Guntín) y Xerez (A Teixeira), que presentarían palatalización de s- inicial, como en sepia > xibia o xiba. Y, asimismo, de los topónimos portugueses Gerei (Arcos de Valdevez) y Gerizes (Merelim, Braga), a los que Almeida Fernandes (Toponímia portuguesa: exame a um dicionário, 1999) no consigue encontrarles étimo adecuado entre la antroponimia germana.

El uso del topónimo como orónimo se documenta entre los textos de Oseira, por ello, como hipótesis, cabría considerar que la Serra do Gerês tenga esta misma etimología. Se trata de una remota posibilidad: Paulo Martínez Lema me recuerda el artículo que don Edelmiro Bascuas dedicó al orónimo "AQUIS OCERENSIS, DIOSA OCAERA, MONTE UGERES Y O GERÊS: ¿*OGER- O *UGER-?" (Paleohispánica, 7, 2007), asegurando prácticamente su etimología prerromana (documentado en la Edad Media mayoritariamente bajo la forma Ugeres: alpes Ugeres 1074, mons Ugeredi 1095, monte Ugeres 1096, subtus Ogeres 1100).

* Esta hipótese foi logo mencionada no 2021 por Gonzalo Navaza, sen citar a súa fonte (este blog), na súa obra Os nomes dos concellos da provincia de A Coruña, px. 93.

No hay comentarios: