Lendas recollidas por Bello Piñeiro no Xistral e na Serra da Loba

Nun artigo firmado por Tomás Barros publicado na Voz de Galicia do 11/5/69 con motivo da edición do libro de José Leyra Domínguez, Bello Piñeiro y su tiempo, podemos ver que o pintor mugardés (1886-1952) tiña traballado no eido da literatura oral recollendo tradicións e lendas no Xistral e na Serra da Loba a principios do século pasado. Ditas lendas conservábanse nalgunha das libretas que atestaban o estudio do pintor, e o seu biógrafo Leyra anunciáballe a Barros que tiña previsto publicalas próximamente. É o que podemos adiviñar do recorte que pegamos a continuación, tomado do Arquivo Galiciana.

Perdemos a pista destes manuscritos inéditos sobre as lendas do Xistral e a Serra da Loba ata que nunha entrevista que lle fai Ramón Loureiro a Guillermo Escrigas, publicada tamén na Voz de Galicia (11/5/20), atopamos novos datos sobre o traballo de recollida do folklore patrimonial levado a cabo por Bello Piñeiro na súa xuventude: "A mí me llama mucho la atención la intensidad con la que trabajó [Bello Piñeiro], con la ayuda de Manuel Fernández Barreiro, que para él fue un auténtico mecenas, en la búsqueda de la esencia de la literatura oral gallega, con un magnífico trabajo de campo que tomó como referencia Val Xestoso. Por fortuna, el manuscrito en el que se recogen los frutos de ese trabajo lo conservo yo. Es un patrimonio de Galicia que no debería perderse nunca. Y estoy empeñado en darlo a conocer para las generaciones futuras".

Lamentablemente, ó ano seguinte de ter concedido esta entrevista, Escrigas faleceu inesperadamente, sen que saibamos do paradeiro do manuscrito de Bello Piñeiro sobre o folklore de Val Xestoso.

Dende aquí pretendemos chamar a atención sobre a importancia de non acaparar manuscritos de altísimo valor patrimonial sen darlles saída; estes tesouros, Patrimonio Inmaterial da Humanidade, teñen que estar depositados nunha institución cultural, arquivo ou museo e dende aí traballar na edición inmediata dos textos, non andar a voltas con eles anos e anos (máis de 50 anos) pasando dunhas mans a outras sen trazabilidade. Aínda que a familia cesora confíe no depositario, logo poden sobrevir circunstancias, como é neste caso o triste pasamento de Escrigas, que dificultan a localización das obras. Preocupámonos anticipando o peor; non é a primeira vez que vemos carpetas con escritos variados, e ata libros, nun contedor de papel porque a familia do difunto non lle presta moita atención ás notas e papeis cando se ocupa de pór orde nas súas cousas.