A conservación da vella microtoponimia

"Unha das razóns polas que os nomes do parcelario se conservaron é o feito de que eran coñecidos só por un pequeno número de xente que pertencía a unha comunidade pechada. A segunda razón da súa preservación é o mantemento da estrutura do parcelario e da propiedade á que fan referencia os nomes. Ambos feitos causarán a desaparición dos nomes nun futuro próximo. Agora vivimos nun periodo transicional no que, dunha parte, os patróns espaciais do territorio e a súa estrutura aínda se manteñen, mentres que, doutra banda, o estilo de vida da xente está cambiando, ou xa cambiou - incluso ó da xente que é propietaria ou mantedora destes espazos. Na maioría dos casos os nomes do parcelario preserváronse como medio de comunicación dos que traballaban nas terras agrícolas. Hoxe estas interaccións son cada vez menos habituais porque cada vez menos xente traballa nas granxas tradicionais; do que se desprende que vai diminuíndo a necesidade de comunicarse mediante os antigos nomes das leiras. Este proceso verase incrementado pola práctica da agricultura intensiva e o abandono dos cultivos nos terreos marxinais, que son menos rendibles para a produción agrícola. A estrutura parcelaria, un anacronismo do pasado ou do modo tradicional de practicar a agricultura, cambiará para adaptarse ás necesidades da agricultura moderna. Introduciráse unha nova xeometría espacial, adecuada ás necesidades das novas tecnoloxías aplicadas ós cultivos, e que non será necesariamente consistente coa actual organización do parcelario e os seus nomes. Estes procesos son, a pesares da súa consideración negativa, unha resposta ás tendencias contemporáneas e algo habitual no desenvolvemento da paisaxe. A principal razón para evaluar negativamente as paisaxes contemporáneas é a súa monotonía, ausencia de diversidade, atractivo visual, harmonía e identidade. A pesares das reservas feitas, unhas das posibles formas de valorar as paisaxes culturais tradicionais é preservar tambén os nomes do parcelario; máis os nomes só poderán preservarse coa condición de que a integridade espacial se manteña".

(Nadia Penko Seidl: "Significance of toponyms, with emphasis on field names, for studying cultural landscape", Acta geographica Slovenica, 48-1, 2008, 33-56).

Agras baixo o Castro de Ventosa en Santa Comba, que por tradición oral continúan a chamarse do mesmo xeito que se chamaban na antigüidade, a pesares de que agora non hai nestes lugares nin castros (Tras os Castros), nin cómaros (Combro), nin ruínas (Pereiras < petrarias).

Agra baixo o lugar de Almozara (Santa Comba), con parcelas denominadas Castro e Esqueiro, a pesares de ter mudado a forma do parcelario e non existir xa nengún castro nin aterrazamentos (esqueiros).

Castro completamente agrarizado xunto a San Cosme de Antes (Mazaricos), recoñecible pola topominima que se mantivo ata os nosos días: As Pedriñas, que da nome á croa, e Cancelas so Castro.

A autora do texto citado, arquitecta da paisaxe, pretende regular de novo as principais leis que rixen a toponimia, como son o seu carácter permanente e case que inmutable a través do tempo e a súa capacidade de expandirse para denominar ós espazos contiguos ó sector orixinal que levaba o nome. Có abandono do rural moitos nomes deixarán de usarse, outros novos xurdirán recollendo os vellos (*Ocalital das Cancelas so Castro), outros abranguerán un territorio maior... máis certamente a condición de conservar por lei só aqueles que nomeen o vello parcelario semella unha boutade que non ten corroboración sobre o terreo e supón unha perda irreparable da historia da formación da nosa paisaxe cultural.