Rus (Carballo; Zas) e Ru (Vilasantar)

Estes dous topónimos derivan, por harmonización vocálica, do latín riuus (nominativo singular) e riu(m) (acusativo singular), "río". Cecais cabería aducir un étimo prerromano provinte do tema hidronímico paleoeuropeo *UR < base *ER, "moverse, fluír", que é o que utiliza Bascuas para explicar como compostos bitemáticos os topónimos Ruanes (Cáceres) ou Ruña (A Coruña) (Estudios de hidronimia paleoeuropea gallega, 2002, 42.4).

O sentido hidronímico queda claro nun documento do ano 915:

• "et inde per sepiato de pomare Ruderici, et inde in directura usque in fontano que dicimus Ruis, et per ipso fontano usque in uallo"

A harmonización documéntase, tras producirse primeiro a metátese da iode, no caso do nome da parroquia de Rus carballesa: *riuus > ruis > rus. 

• ano 1272: sancto Iohanne de Tordoya, de sancta Maria de Ruis, de sancto Mamete de Andoyo, de sancto Silvestre de Veiga, de sancta Maria de Cellas
• ano 1403: Sabeam todos que eu, Ffernã Eanes de Villariño, morador ẽna frigresía de Sancta María de Rruus

Castro baixo Ru (Vilasantar), preto de As Raposeiras, topónimo que con frecuencia aparece vencellado a asentamentos da Idade do Ferro pola semellanza entre as tobas dos raposos e os traballos de terra (terrapléns e foxos) dos castros.

No primeiro exemplo aducido vemos que un pumar cercano á mencionada fonte de "Ruis" leva o nome de "Ruderici"; resulta verosímil que o hidrónimo "Ruis" se teña interpretado nalgúns casos como se fose o hipocorístico do nome propio Rudericus (Rodrigo), isto é Roi ou Rui. A consecuencia desta etimoloxía popular prodúcese a hipercorreción do topónimo, transformándoo involuntariamente nun antropónimo de orixe xermano, que é o que nos parece que sucedeu neste caso ó chamar ó pumar "pomare Ruderici" en vez de "pomare de Ruis".