Camiño vello da Coruña a Santiago polas mámoas da Zapateira

 

Nos deslindes do IGN entre os concellos de Culleredo e A Coruña (1924) atopamos o mapa co trazado do Camiño Vello que ía da Coruña a Santiago de Compostela, cuxo percorrido no tramo inicial trala saída da cidade tiña pouco ou nada que ver co chamado Camiño Inglés da Coruña a Santiago: transcorría por diante do Castro de Elviña ata a necrópole tumular das mámoas da Zapateira (Campo de Arcas), e logo supoñemos que collía cara Sigrás (Cambre) por Santo Estevo de Tarrío (Culleredo), cecais polo camiño do Polvorín ou pola pista da "Travesía do Monte das Arcas", que parte da urbanización deste nome.

O camiño descríbese cando se ubica o mollón oitavo do deslinde municipal, situado "cuarenta metros al O. del camino que va del lugar de Castro de Elviña al monte y lugar de la Zapateira, antiguo camino que conducía de La Coruña a Santiago, conocido hoy por el Camino de Monte de Arcas". É o que resaltamos no mapa do IGN en cor verde. Tamén alúdese a el cando se describen os mollóns 9º ("al E. del mojón y a una distancia de 50 metros, pasa el camino descrito en el mojón anterior") e 10º ("por el E. del mojón y bordeando la referida finca, pasa el camino que viene de Vilaboa y Culleredo a las parroquias de Morás y Ledoño, que es el mismo camino descrito en los anteriores".

Luis Monteagudo mencionara este camiño moi de pasada no seu estudo "Necrópolis de mámoas de A Zapateira" (Anuario Brigantino 1991) indicando que era un camiño que "atravesaba de N. a S., desde las canteras del S. de la aldea de Castro de Elviña, hasta las dos mámoas al NE. de la de Orro" o camiño funerario que percorría a dorsal da Zapateira en direción leste - oeste. Mais o profesor non deixa constancia, por ignorar o dato, de que fose o vello camiño da Coruña a Santiago.

Dende Monelos e pasando por Elviña trázase o vello Camiño de Monte das Arcas (liña laranxa) e a unión deste co Camiño Real de Santiago - "Plano topográfico de La Coruña y sus inmediaciones", 1780. (C) Biblioteca Virtual de Defensa.

Considerámolo unha vía de comunicación moi relevante para a historia da cidade, pois amosaría a relación entre o porto romano de Brigantium mailo Castro de Elviña. O seu trazado, característico dos vellos camiños reais, que adoitaban situarse nas dorsais ou divisorias de augas, nas que tamén se ubicaban os campos tumulares, é garantía da antigüidade desta vía tránsito natural chamada Camiño do Monte das Arcas.