martes, 2 de febrero de 2021

Unha cantiga de amigo nunha moxiganga do século XVII

A moxiganga titúlase Mojiganga del Folión, e foi escrita polo portugués Matos Fragoso. Nela Graciosa sufre da folía dos ciumes, está tola de amor por ter sido remprazada por outra: "¿Dónde me llevas tirano deseo?".

Neste vello contexto romántico e paixoal, a canción que pecha a peza teatral, a cuxo son danzan os personaxes formando unha cobra (o que podería ser formalmente relevante), podemos entendela como unha cantiga de amigo con aire de jarcha mozárabe. Aínda que certamente deturpada, todavía poden notarse a voz feminina doente de amor, as clásicas rimas en -igo (que viñan esixidas polo amado = amigo), a nai interlocutora, a natureza como marco das paixóns, as preguntas reiteradas polo amado, a amiga que escoita e responde, e unha sorte de leixaprén. Transcribimos a cantiga do manuscrito autógrafo que se conserva na BNE.

Gracioso: Con el uno y otro son / a uso de Portugal / el baile puede acabar.

Graciosa: Portugal, va un folión: / toma tú aquestas sonajas / yo estotras tomarme quiero / toca el tambor, yo el pandero / y hagámonos todos rajas.

[Cantando]

Graciosa: Si vos miña mai / pelejais conmigo / y queréis botarme fora / que donde irai / miniña a tal hora / sin tener ningún abrigo?

1ª: Que yo la hay / ollar qui vus digo / miño ben donde estarai?

Graciosa: Que yera de noite / chove, face escuiro ay! / miniña donde irai?

1ª: Que ye te levai por lo Doro arriba / ye te levai

Todos: ay! / Jesús cuando volverai?

Graciosa: Que ye te le e

Todos: A miña alma y a mio bee

Graciosa: Que finca embora

Todos: Que me chama miña señora

[Aquí empieza la culebra]

Si vos miña nai / pelejais conmigo...

No hay comentarios: