A Pregación

A Pregación forma parte do nome de dúas parroquias de Friol, San Cibrao e Seoane. O topónimo xa fora analizado por Nicandro Ares como provinte do latín praedicatione, do verbo praedicare, "predicar". Así pois, segundo amosou o investigador, tería que escribirse da Pregación, nunca *de Apregación. A forma *Agregación que aparece na Gran Enciclopedia Gallega, é evidentemente un erro que só comprace como variante castelá ós da Wikipedia, empecinados nos seus fanáticos barbarismos, animados sempre cun desnorte formidable.

Apregación nas minutas cartográficas do IGN.

Nós tiñamos proposto unha etimoloxía alternativa para este topónimo, mais revisando a documentación medieval dos derivados de praedicare e praedicatione comprobamos que se confirma sen moito problema a proposta de Nicandro Ares.

Dende o ano 1287 en adiante atópanse documentos nos que se fala de frades pregadores / frayres preegadores, freyras pregadoras, e da orden ou ordin dos pregadores / preegadores; datos que fornecen o contexto relixioso que precisamos para as predicacións. Amáis, agora encontramos outros tres casos, a maiores dos que citaba don Nicandro, nos que vemos o uso efectivo de pregaçón en contextos nos que se designa o feito de predicar no sentido relixioso do termo, pois noutros ámbitos usábase correntemente no senso de "pregoar" ou "proclamar". Os tres casos pertencen ó mesmo documento, datado no ano 1434 (fonte: Corpus Xelmírez):

1. "Reçebeu Aluaro Afonso da pregaçón de Asenzón XI mrs VII diñeiros". Isto é, Álvaro Afonso, pola predicación [que fixo] na [festa] Ascensión, recibiu unha paga de once maravedís e sete diñeiros.
2. "Reçebeu Aluaro Afonso que le dou Gomes Yanes da pregacón do Porto Vello, X mrs III diñeiros". O mesmo Álvaro Afonso, pola predicación no Porto Vello, recibiu de Gomes Yanes dez maravedís e tres diñeiros.
3. "Iten, de Santa Oufémea, da pregaçón, III mrs IIII diñeiros". Amáis, pola predicación en Santa Eufemia, tres maravedís e catro diñeiros.

O primeiro exemplo parécenos moi relevante por verse claramente o uso de pregaçón como "sermón relixioso", concretamente este fora con motivo da festa da Ascensión. Segundo Ares, no que atinxe ás parroquias de Friol a frase "da Pregazón" / "da Pregación" puido engadirse primeiro á de Seoane, para indicar que se trataba de San Xoán Bautista, "o da Predicación", e distinguilo así do San Xoán Evanxelista.