Tras atopar "Lobrico" como nome propio nun documento do ano 1002 (Lugo) "uiderunt Atane, Lobrico, Sando, alio Atane, Vilfonso, Domenco, Ebenando et alii plures qui ibi fuerunt" xa non ofrece dúbida a orixe do topónimo Lobrigo como provinte do nome de posesor de orixe xermánico Leovericus, con perda ou caída do -e- pretónico. A hipótese xa fora formulada por Piel, que tiña tratado dos topónimos portugueses Quinta do Lobrigo (Sernancelhe - Viseu) e Lobrigos (Santa Marta de Penaguião - Vila Real) remitíndoos ó nome xermánico Leuba-ricus, ó que ligaba tamén Laboriz, Loveriz e Lavariz ("Os nomes germanicos na toponimia portuguesa", Boletim de Filologia, tomo IV, 1936), estes últimos provintes do caso xenitivo deste nome de posesor.
Non é que o termo Lobrigo ou a variante con pronuncia esdrúxula Lóbrigo sexan moi frecuentes, mais polo de pronto Blanca María Prósper (2002) tiña apuntado que podería derivar do latín lubricus, "esbaradizo", hipótese que convén descartar ó se tratar o étimo dun cultismo, con escasa continuación no léxico patrimonial. A proposta de Francisco Villar é máis complexa: segundo este investigador os topónimos galegos Lóbrigo [que fornece como esdrúxulos], como a praia de Lóbrigo (San Vicenzo de Cespón - Boiro) e o monte Lóbrigo de Loimil (A Estrada), onde existen vestixios dun castro entre as parroquias de Loimil e Dornelas (Silleda), serían derivados adxectivais da base céltica brig-, "outeiro, recinto fortificado en altura", do mesmo tipo que os que se atopan na epigrafía galaico-lusitana nos epítetos Caeilóbrigoi, Tameóbrigo ou Aetóbrigo (Estudios de celtibérico y de toponimia prerromana, 1995). Na hipóteses de Villar tería moito sentido soster que o acento esdrúxulo do topónimo Lóbrigo é o orixinal, mais este aspecto non acaba de estar resolto ó aparecer na cartografía preferentemente a forma paroxítona, o que cadra mellor co étimo Leov(e)rícus > Lobrígo. O profesor J. J. Moralejo comentara tamén de pasada unha posibilidade semellante proposta por Alarcão, a de ligar o topónimo galaico Aliobrio (s. VI - Parrochiale Suevorum) ó topónimo Lobrigos de Portugal ("Documentación medieval galaica: topónimos en -bre", 2010).
Parécenos máis axeitado, mentras non se saiba con certeza en que sílaba recaía a intensidade acentual do topónimo, aternos á hipótese do nome de posesor Leovericus, que tamén se documenta en Galicia como nome de lugar en caso xenitivo: "uillam de Louerici" (897 - Lugo), "et in Louerici agro quos conparauit de Eleoua" (1073 - Lugo), "et super ipsos agros supradictos IIIes casales, per terminos Loberiz et Sandin" (1088 - Monfero).
Propomos agora que esta forma documentada "Loberiz" seguramente sexa a orixe do topónimo ferrolán do Castro de Lobadiz ou de Lobariz, como o é do topónimo Leboriz da parroquia da Caniza (concello da Caniza - Pontevedra), Francos (Guntín - Lugo) e Bardaos (San Sadurniño - A Coruña) e máis das formas con seseo Lobarís de Torás (Laracha - A Coruña) e de Mesía e Olas (concello de Mesía - A Coruña). O topónimo Lobadiz / Lobariz tería experimentado, dende a súa orixe no étimo *Loberici > Lobariz > Lobadiz, apertura do e > a ante r, xa notada por Piel, e máis unha alternancia entre -r- e -d- en virtude da proximidade dos puntos de articulación de ámbolos dous sons (dento-alveolar).
No hay comentarios:
Publicar un comentario