sábado, 28 de noviembre de 2020

Os Castros de Oxén (Sobreira - Vilamarín)


Límites do Couto de Vilaseco (San Cristovo de Cea) segundo unha carta do século XVIII feita por Juan Antonio de Otero. (C) Arquivo do Reino de Galicia (ES.GA.15030.ARG/1.1.1.2.3.1.2.10.Caixa 1478-17//RA 201) - Biblioteca Galiciana.

Chamamos a atención sobre a importancia deste manuscrito onde se detallan as características dalgúns petróglifos de termo, así como a existencia de dous castros aínda sen inventariar (sinalados cos números 12 e 13 dentro de dous circuliños próximos e unidos por unha calzada ou congostra - nº 14). Dase conta, tambén, dun posible megálito descrito como "orca" e que se debuxa cuns trazos de cor vermella  na interseción viaria dos camiños, un deles procedente da Ponte Mandrás (tambén debuxada). O documento é un pleito sobre o dereito a ter insignia de jurisdición ou forca, para a que se podería ter aproveitado un megálito existente no lugar.

Detalle dos dous castros coa congostra entreles e, ó leste, os Penedos dos Fíos có petróglifo da cruz de termo.

Respecto ós petróglifos de termo, destacamos que nos debuxos vense laxes con cruces inscritas, nalgún caso cun burato ou cazoleta no medio, e, noutras ocasións, acumulacións de penedos coas cruces grabadas. No texto manuscrito infórmasenos de que ás veces as insculturas van acompañadas de letras iniciais, o que na nosa opinión achega estas cruces ás cruces que aparecen grabadas nas pedras centrais dos seles gandeiros, que non son cruces cristiás, senón indicadoras dos puntos cardinais.


A toponimia mencionada no manuscrito, e que temos identificada polas fichas catastrais, sinalámola sobre o mapa do Visor PBA da Xunta de Galicia (Capa do Vóo Americán): A Martinga, Cova de Atán, Cecín, Fíos, Castro, Castriños, Castros.

5 comentarios:

Juan Txonta dijo...

Hola.
Enhorabuena y gracias por el articulo.
Mi madre es de Vilaseco y de la mayoría de cosas que mencionas, castros, megalitos, cuevas y petroglifos en esta zona no había oido hablar (mi madre dice que le suena lo de "cova de atan" y yo se de petroglifos que se perdieron). Siguiendo la pista a estos datos me encuentro con que Mandrás fué ayuntamiento a principios del siglo XIX , cosa que supongo los vecinos actuales ignoran. También te diré que en la ponte de Mandrás (de la que se dice -"dicen ... ;) "- que ya los romanos pudieron comerciar con grano de sus molinos ) los vecinos descubrieron un sarcófago labrado en roca que se supone precristiano pues no lleva cruces grabadas, y tiene un par de lucernarias talladas entre la cabeza y los hombros.
En fin lo dicho, gracias y enhorabuena por el articulo. Toda la información se agradece.
Juan Txonta ¡ tleo.es !

Andregoto Galíndez dijo...

Muchas gracias, ¡qué interesante lo del sarcófago rupestre con lucernarias! no me hago a la idea de cómo puede ser...

Juan Txonta dijo...

Hola Dolores.
El sarcófago es del tipo de estos en Valdelobera que llaman "Sarcófago de vano antropomorfo" . El de la Ponte de Mandrás es una roca tamaño féretro o ataúd independiente que hace unos años sacaron de alguna pared cerca del puente medieval (¿o romano?)
http://mauranus.blogspot.com/2013/01/tumbas-excavadas-en-la-roca-en-los.html
https://cosasdemarisi.blogspot.com/2020/11/entre-canduela-y-villanueva-de.html
Salud <--> ¡ tleo.es !

Juan Txonta dijo...

Hola otra vez Dolores.
He estado visitando la zona y recabado datos sobre el tema, no he avanzado mucho pero he publicado una página en mi web donde se centralizan los enlaces relacionados y donde iré publicando los avances:
http://www.tleo.es/vilaseco-couto-e-forca/
He visto también un post en el Facebook del Archivo del Reino de Galicia en el que se señalan aspectos interesantes del pleito entre los dos señores feudales.
https://www.facebook.com/arquivodoreinodegalicia/posts/2032992880277006/
No sabia que José Joaquín de Temes era "rexidor perpetuo de Ourense"
Te contaré si hay noticias interesantes.
Saludos

Andregoto Galíndez dijo...

Moi ben Juan! Así dá gusto :)