lunes, 21 de agosto de 2023

Abrigo neolítico dos Pallotes (Rodís) - Cerceda

 

Abrigo dos Pallotes, en Rodís (Cerceda).
(C) Anxo Martínez de Alegría, 2023.

Teito afumado do abrigo con evidencias de terse usado como fogar.
(C) Dolores González de la Peña, 2023.

Recentemente o amigo Manuel Ruibal, o noso infatigable explorador e custodio do patrimonio cultural de Cerceda, atopou un interesante abrigo de pastores no lugar dos Pallotes (Rodís). Pensamos que podería datarse no Neolítico, anticipándonos ás posibles datacións por C14 que se poidan realizar a partires das mostras do teito, porque a etimoloxía do nome do lugar, Os Pallotes, semella corresponderse ás bases indoeuropeas *PEL- ou *PEL-S-, "pedra, rocha; peche, defensa". O profesor Juan José Moralejo (1) chega incluso a supor que ambas bases serían en realidade unha soa, pois os peches ou defensas se facían de pedra.

Neste sentido o profesor citaba como nomes provintes desta base os actuais pala e paleira, "refuxios de pastores en cavidades ou paredes rochosas"; termos aínda vivos en Galicia e Portugal dos que resultaron os topónimos Pala do Oso, Palas de Rei, Palela, A Paleira, etc. Evidentemente para explicar o son [ʎ] teriamos que contar cun alargamento en iode da base, do contrario a xeminada -ll- teríase simplificado, como en Pala ou Paleira.

A nosa proposta etimolóxica ven refrendada pola existencia deste abrigo e o topónimo redundante Casas Vellas inmediato á zona dos Pallotes. A marca de plural nas formas indica sen dúbida que este non foi o único abrigo do lugar, no que existen máis afloramentos rochosos.

(1) "Arco(s), busto(s), pazo(s). ¿Toponimia de ganadería?", en As tebras alumeadas. Estudos filolóxicos ofrecidos en homenaxe a Ramón Lorenzo, ed. Ana Isabel Boullón Agrelo, 2005.

No hay comentarios: