Cal de Romanos - Xove

Cal de Romanos é un microtopónimo viario que indica a existencia dunha antiga vía de comunicación do tipo via militaris romana. O camiño semella pasar por diante do Castro de Loureiro (Chavín - Viveiro) atravesando o lugar do Cal, cuxo nome viría motivado polo propio camiño, e logo seguir cara Foz atravesando a Serra de Cabaleiros, tal e como ven marcado nas rutas militares da Biblioteca Virtual de Defensa (ano 1864 - "Itinerarios de Galicia: Reducidos al 1:500.000" [C.54-N.20]).

Camiño interior ou de montaña entre Viveiro e Foz segundo os "Itinerarios de Galicia: Reducido al 1:500.00". (C) BVD.

O microtopónimo resulta moi interesante, amais, porque é practicamente único. Só aparece outro Romanos (O Coto dos Romanos - no buscador da base de datos xeolocalizada Toponimia de Galicia) no concello lindante de Cervo, na Serra de Cabaleiros, nome que á súa vez pode gardar relación co paso de cohortes equitatas (dacabalo), que serían eses cabaleiros ós que alude o orónimo. Pero non atopamos evidencias nos visores do PBA, a simple vista, de ter existido neste lugar do Coto dos Romanos un campamento estacional, e cecais só sexa un topónimo ligado á ruta romana que estamos a describir.

En calquera caso, o topónimo Cal de Romanos indica unha vía militar romana que probablemente reutilizase un antigo camiño natural de tránsito, dos que ían polas divisorias de augas. Xa o feito de continuar a sinalarse no mapa de itinerarios do exército do ano 1864 (1400 anos despois) amosa que continuou sendo de utilidade estratéxica para os desprazamentos militares, aínda que só fose como vía secundaria.

O topónimo Chavín (Viveiro) que nomea a parroquia na que se inicia este camiño dá conta tamén do estrato romanizado no que se insire; é ben coñecido que Chavín, como Chaves (Portugal), se ligan etimolóxicamente ós emperadores da dinastía Flavia, ben por recibir o estatuto de municipio durante o mandato desta familia, ben por proceder directamente o topónimo do nome persoal Flavius, ou do seu diminutivo Flavinius (en caso xenitivo de posesión Flavinii > Chavín).